Q&A

Tijdelijke Natuur is een (juridische) vrijstelling onder de Wet natuurbescherming. Deze vrijstelling kan worden verkregen door bij de provincie een ontheffing Tijdelijke Natuur aan te vragen of door het terrein aan te melden onder de gedragscode Tijdelijke Natuur. 

U kunt via twee sporen ruimte geven aan Tijdelijke Natuur. De eerste mogelijkheid is het aanvragen van een ontheffing voor Tijdelijke Natuur. De andere mogelijkheid is het werken onder de vereisten van de gedragscode Tijdelijke Natuur. Na de ontvangst van de ontheffing of uw complete aanmelding voor de gedragscode hoeft u niets te doen totdat u het gebied wilt gaan inrichten voor de nieuwe bestemming.

Een ontheffing Tijdelijke Natuur vraagt u aan bij de provincie waarin het beoogde Tijdelijke Natuurgebied gelegen is. In slechts een beperkt aantal uitzonderingsgevallen is het Ministerie van Economische Zaken (i.c. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, RVO.nl) het bevoegd gezag. Bij de aanvraag van een ontheffing zult u een aantal documenten moeten aanleveren waarmee de provincie in staat wordt gesteld om een beslissing over uw Aanvraag te nemen. In de regel verkrijgt u binnen 6-13 weken een ontheffing, waarna belanghebbenden nog 6 weken de tijd krijgen om hier bezwaar tegen aan te tekenen.

U kunt ook aangeven dat u uw gebied onder de vrijstellingsvoorwaarden van de gedragscode Tijdelijke Natuur gaat brengen. Hiertoe meldt u uw gebied aan bij de Stichting Tijdelijke Natuur. Ook dan zult u een aantal documenten moeten overleggen. Direct na de complete aanmelding heeft uw gebied een vrijstelling voor Tijdelijke Natuur, mits u volledig blijft voldoen aan de voorwaarden van de gedragscode voor Tijdelijke Natuur.

Uw gebied wordt juridisch pas aangemerkt als Tijdelijke Natuur als u een vrijstelling Tijdelijke Natuur kunt laten zien, of wanneer u het gebied heeft aangemeld voor de gedragscode Tijdelijke Natuur bij stichting Tijdelijke Natuur. Om vergissingen te voorkomen brengt u uw eigen medewerkers en ingehuurde derden hiervan op de hoogte, en de consequentie daarvan. Naast deze formele,  juridische vereisten is het aan te bevelen om met omwonenden en eventuele andere relevante partijen zoals plaatselijke natuur- en milieuorganisaties (IVN, KNNV e.d.) uw voornemen te delen om tijdelijk natuur te laten ontstaan. Immers, het tijdelijk karakter moet ieder bekend zijn. Overweeg daarnaast borden bij de toegangsplaatsen te plaatsen die helder het tijdelijk karakter illustreren. Dit om de verwachtingen van een ieder goed te beheren.

Een ontheffing Tijdelijke natuur vraagt u aan bij de provincie waarin het beoogde Tijdelijke Natuurgebied ligt. In een beperkt aantal uitzonderingsgevallen is het Ministerie van Economische Zaken (i.c. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, RVO.nl) het bevoegd gezag. Bij de aanvraag van een ontheffing zult u een aantal documenten moeten aanleveren waarmee de provincie in staat wordt gesteld om een beslissing over uw Aanvraag te nemen. In de regel verkrijgt u binnen 6-13 weken een ontheffing, waarna belanghebbenden nog 6 weken de tijd krijgen om hier bezwaar tegen aan te tekenen.

U kunt uw gebied onder de vrijstellingsvoorwaarden van de gedragscode Tijdelijke Natuur brengen. Hiertoe meldt u uw gebied aan bij de Stichting Tijdelijke Natuur. Ook bij het onderschrijven van de gedragscode overlegt u een aantal documenten. Direct na de complete aanmelding valt uw gebied onder de vrijstellingsvoorwaarden voor Tijdelijke Natuur, mits u volledig blijft voldoen aan de voorwaarden van de gedragscode Tijdelijke Natuur.

U kunt een gebied via een ontheffing of via de gedragscode onder Tijdelijke Natuur brengen. In beide gevallen moet u vooraf dezelfde informatie overleggen, is het alleen geldig voor de nieuw gevestigde soorten en u zult ook in beide gevallen op het moment dat u de Tijdelijke Natuur wilt opruimen dit moeten melden en dezelfde zorgplicht maatregelen moeten nemen op basis van een inventarisatie van de dan aanwezige beschermde soorten. In beide gevallen moet u dezelfde informatie overleggen. Bij de aanvraag voor een ontheffing moet u rekening houden met de tijd (in de regel 6-13 weken) die het bevoegd gezag nodig heeft met het beoordelen van de aanvraag en er worden kosten (leges) in rekening gebracht. Bij een ontheffing verkrijgt u een schriftelijke beschikking (vrijstelling). Deze aanvraag is dan expliciet getoetst door het bevoegd gezag. Een ontheffing vervalt na 10 jaar. Wilt of moet u langer gebruik blijven maken van de ontheffing dan dient u tijdig, in het 9^e jaar, verlenging aan te vragen. Belanghebbenden kunnen overigens nog 6 weken bezwaar (en eventueel beroep) aantekenen, zodat het nog tenminste 6 weken duurt voordat u weet of de ontheffing onherroepelijk is.

Bij de gedragscode doet u een melding bij de Stichting Tijdelijke Natuur via deze website en krijgt u een bevestigingsemail. Dit werkt snel en gratis, maar de eigen verantwoordelijkheid dat u zich houdt aan de bepalingen in die gedragscode speelt een grote rol. Uw aanmelding voor de gedragscode moet elke 5 jaar herbevestigd worden. Er is geen direct bezwaar mogelijk. Belanghebbenden die constateren dat u zich niet houdt aan de voorwaarden van de gedragscode kunnen wel het bevoegd gezag vragen om handhaving. In dergelijke gevallen moet u dus kunnen motiveren dat u conform de voorwaarden van de gedragscode heeft gehandeld.

Tijdelijke Natuur is ontstaan vanuit de waarneming dat er regelmatig geld wordt besteed om te voorkomen dat beschermde soorten zich vestigen op een terrein. Dat is jammer, want natuurwerend beheer kan duur zijn, is niet altijd succesvol en Tijdelijke Natuur kan juist een mooie tijdelijke bijdrage leveren aan de natuur in Nederland.

Er liggen in Nederland veel gronden te wachten op inrichting naar de definitieve bestemming. Bedrijven, projectontwikkelaars en overheden hebben in heel Nederland duizenden hectaren grond aangekocht. De bestemmingen variëren van woningbouw en infrastructuur tot bedrijventerreinen en ontgrondingen. Vaak gaat het om voormalige landbouwgronden of opgespoten terreinen waarvan de natuurwaarden bij aankoop of aanleg gering zijn. De uiteindelijke bestemming is al vastgelegd in bijvoorbeeld streek- of bestemmingsplannen, maar het kan nog jaren duren voordat die bestemming daadwerkelijk gerealiseerd wordt. Vaak worden er nu juist beheermaatregelen uitgevoerd die moeten voorkomen dat er zich beschermde soorten gaan vestigen omdat deze soorten uiteindelijk niet in de weg moeten zitten bij de uitvoering van werkzaamheden. Deze gronden kunnen echter een meerwaarde voor natuur, recreatie en gezondheid krijgen als ze tijdelijk ingezet worden voor natuurontwikkeling.  Als op al deze terreinen tijdelijk natuurontwikkeling plaats zou vinden, dan zou Nederland vele, steeds wisselende natuurgebieden rijker zijn.

Grondeigenaren, soms zelf ook natuurliefhebber, besteden kosten om de natuur van hun terrein te weren, voorafgaand aan de realisatie van de terreinbestemming. Dat was een onbedoeld negatief neveneffect van de Flora- en faunawet. De ontheffing Tijdelijke Natuur is bedoeld om dit neveneffect teniet te doen. Met die ontheffing mogen grondeigenaren de beschermde flora en fauna verwijderen op het moment dat de gronden nodig zijn. Daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden. Zo geldt deze toestemming alleen voor de beschermde planten en dieren die zich nog niet op het terrein bevonden vóórdat het een Tijdelijk Natuurgebied werd. Ook moet worden voldaan aan de zorgplicht.

Biodiversiteit en groen zijn belangrijk voor de fysieke en mentale gezondheid. Het is dan ook belangrijk dat er (beschermde) natuur is in Nederland. Maar dat sluit het bestaan en de waarde van Tijdelijke Natuur niet uit. Sterker nog: uit onderzoek blijkt dat Tijdelijke Natuur de soortenrijkdom in Nederland blijvend versterkt. Er zijn soorten die het juíst goed doen in gebieden met pioniernatuur. Hieronder bevinden zich soorten die het moeilijk hebben in Nederland, zoals plevieren, rugstreeppadden en vlieszaad. Maar ook ‘vroege soorten’ zoals orchideeën, porseleinhoen en de zwartkopmeeuw. Pionierssoorten doen het vaak goed op kaal terrein, vroege soorten op iets verder ontwikkeld natuurgebied.

Ja. Een gebied dat onder Tijdelijke Natuur is gebracht kan in stappen worden omgezet naar de definitieve bestemming. In het geval van een verleende ontheffing moet U het bevoegd gezag informeren welke delen u omzet; in het geval van de gedragscode meldt u dit op de website van de Stichting Tijdelijke Natuur. Voor elke keer dat u van een deel van het gebied de ontstane natuur verwijdert moet u aan de voorwaarden voldoen ten aanzien van de zorgplicht. 

U mag dit in beperkte mate. De hoofdregel is dat in een Tijdelijk Natuurgebied geen inrichtingsmaatregelen verplicht zijn: ofwel de natuur kan gewoon de ruimte worden gegeven om  zich spontaan te ontwikkelen. Beperkte inrichtingsmaatregelen die gunstig zijn voor de natuur zijn wel toegestaan. Hierbij kunnen de volgende richtlijnen vanuit de beleidslijn Tijdelijke Natuur link maken worden gebruikt:

Wel toegestaan:

• Minimale ingrepen om biodiversiteit te stimuleren , zoals bijvoorbeeld: extensief beheren (als het de biodiversiteit ten goede komt) zoals 1 x per jaar maaien of extensief begrazen, ophangen nestkasten.
• Ingrepen om pionierssoorten te lokken zoals het (deels) afgraven van de bovenlaag, het aanbrengen van een zandlichaam, het graven van een poel of het aanleggen van een steilwand.
• Ook de aanleg van een onverhard wandelpad is mogelijk. Materieel kan op maximaal 5% van het terrein worden opgeslagen.
• Opschietende bomen mogen gerooid worden.
• 'Onkruiden’ die schadelijk zijn voor de omgeving mogen bestreden worden (distels, Jacobskruiskruid).
• Beperkte beheeringrepen ten behoeve van de veiligheid aan de randen of langs paden in het gebied zijn toegestaan.

Niet mogelijk:

• Het aanplanten van grassen, gewassen, houtopstanden en dergelijke is landbouw en dus is geen Tijdelijke Natuur.
• Ook grote ingrepen om er een tuin- of parkachtig landschap van te maken zijn geen Tijdelijke Natuur.
• Intensieve begrazing, maaien tijdens het groeiseizoen, vaker dan eens per jaar maaien, maaien en klepelen en bestrijding van ‘onkruiden’ die geen schade aanrichten aan de omgeving zijn ook niet toegestaan.

Tijdelijke Natuur is in principe ook gebruiksnatuur. Uitgangspunt is dat Tijdelijke Natuur toegankelijk is voor mensen. Voor betreding van het terrein kan echter wel toestemming van de eigenaar nodig zijn. Als er sprake is van gevaarlijke situaties, bijvoorbeeld als Tijdelijke Natuur zich bevindt te midden van gevaarlijke installaties, of als er sprake is van drijfzand, kan afsluiten van (een deel van) het terrein noodzakelijk zijn. Recreatie mag de (ontwikkeling van) biodiversiteit niet in de weg staan. Intensief gebruik past niet binnen het concept Tijdelijke Natuur. Denk hierbij aan het organiseren van evenementen en festivals of het gebruik als tijdelijk parkeerterrein. Een goede communicatie over de mate van toegankelijkheid richting bewoners en andere relevante partijen in de omgeving  wordt sterk aanbevolen.

Spontane ontwikkeling en vestiging van soorten staat centraal bij Tijdelijke Natuur. Er is een reële kans dat beschermde soorten zich vestigen. Als dit het geval is hoeft u geen extra maatregelen te nemen zo lang er geen inrichtingsmaatregelen worden uitgevoerd. Ook hoeft u de plek bijvoorbeeld niet uit te rasteren. Als u het gebied gaat inrichten moet u de voorwaarden uit de verkregen ontheffing naleven of handelen zoals de gedragscode Tijdelijke Natuur voorschrijft én zich houden aan de algemene zorgplicht.

Het Ministerie van Economische Zaken verstaat onder een ecologisch deskundige een persoon die in een bepaalde situatie en voor specifieke soorten gevraagd wordt te adviseren en/of begeleiden, aantoonbare ervaring en kennis heeft op het gebied van soortspecifieke ecologie.

Een ecologisch deskundige voldoet aan een of meer van deze punten:

• heeft een afgeronde hbo- of universitaire opleiding, met als zwaartepunt (Nederlandse) ecologie; of
• heeft een afgeronde mbo-opleiding, met als zwaartepunt soortenherkenning en zorgvuldig handelen ten opzichte van Nederlandse in het wild voorkomende planten en dieren; en
• is werkzaam voor een ecologisch adviesbureau, zoals een bureau dat is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus; en/of
• zet zich aantoonbaar actief in op het gebied van de soortenbescherming en is werkzaam of aangesloten bij de volgende Nederlandse organisaties: Zoogdiervereniging, RAVON, Stichting Das en Boom, Vogelbescherming Nederland, Vlinderstichting, Natuurhistorisch Genootschap, KNNV, NJN, IVN, EIS Nederland, FLORON, Sovon, STONE, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, LandschappenNL  en Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied; en/of
• zet zich aantoonbaar actief in op het gebied van de monitoring en/of bescherming.

Ja. Dat is zeer waardevol. Op deze site staat mede daarom een overzicht van de ons bekende terreinen die onder Tijdelijke Natuur vallen. Wij brengen u graag in contact met grondeigenaren die bereid zijn om hun ervaring met u te delen. U kunt ons een bericht sturen via het contactformulier.

Op onze website kunt u ook enkele filmpjes zien. U krijgt dankzij de video’s direct een beeld van wat er met uw terrein gebeurt als u het gebruikt als Tijdelijk Natuurgebied. Ook komen er grondeigenaren aan het woord.

Dat ligt eraan. Als u een ontheffing Tijdelijke Natuur heeft gekregen, of werkt onder de gedragscode Tijdelijke Natuur, dan mag u de beschermde planten en dieren die zich nieuw gevestigd hebben van uw terrein verwijderen. U heeft wel te maken met een zorgplicht voor de soorten op uw terrein. Daarom moet u eerst weten of er beschermde soorten aanwezig zijn en of er plekken zijn waar gebroed wordt of waar jongen groot gebracht worden of waar overwinterd wordt. Afhankelijk van de uitkomst van de inventarisatie kunt u direct aan de slag of moet u wellicht nog enige weken of maanden wachten. Schakel tijdig een ecologisch deskundige in om u te adviseren over de mogelijkheden.

U zult  wel aan het bevoegd gezag moeten melden dat u het gebied (gedeeltelijk) gaat inrichten en dat u de status van Tijdelijke Natuur van het gebied afhaalt. Indien u onder de gedragscode werkt moet u uw gebied ook afmelden op de site van de stichting Tijdelijke Natuur. Aanbevolen wordt om het beëindigen van de status Tijdelijke Natuur ook tijdig voorafgaand aan de werkzaamheden kenbaar te maken aan omwonenden, plaatselijke natuurgroepen, eigen medewerkers en anderen.

De samenwerking kan u voordeel opleveren. Veel natuurorganisaties zien het voordeel in van Tijdelijke Natuur. Samenwerking kan ervoor zorgen dat u risico’s op vertraging en bezwaarprocedures verkleint en het draagvlak vergroot. Samenwerking met een natuurorganisatie heeft voordelen in alle fasen dat het gebied onder Tijdelijke natuur valt:

• In de voorbereiding om de Tijdelijke Natuur status te bereiken kunnen natuurorganisaties behulpzaam zijn bij het leveren van de kwalitatief goede inventarisaties bij aanvang. Samenwerking met natuurorganisaties kan er ook voor zorgen dat er draagvlak is voor het initiatief van de ondernemer om de natuur een extra kans te geven.
• In de periode dat de natuur zich in het gebied ontwikkelt kunnen de natuurorganisaties ontwikkelingen in de aanwezige soorten signaleren, waardoor u tijdig een beeld hebt van de aanwezigheid van beschermde soorten. Zij zouden met uw instemming ook excursies kunnen geven in uw gebied. Op het moment dat de natuur moet worden opgeruimd kunnen de natuurorganisaties adviseren over de beste manier en tijd om ontstane natuur zorgvuldig te verwijderen én over de communicaties naar omwonenden en eventuele recreanten.

De aanvrager moet aantonen dat er geen beschermde soorten aanwezig zijn op het terrein op het moment van aanvragen van een vrijstelling voor Tijdelijke Natuur. Welke onderzoeken daarvoor nodig zijn hangt af van het terrein. Als er geen water op een terrein is hoeft er geen onderzoek te worden gedaan naar het voorkomen van vissen, etc.

Kort door de bocht: hoe kleiner en minder natuurlijk de uitgangssituatie, hoe minder onderzoek nodig zal zijn. 

Een ecologisch deskundige weet welke onderzoeken nodig zijn en ik welke periode deze moeten worden uitgevoerd. In de meeste gevallen zal onderzoek moeten worden uitgevoerd in het voorjaar en de vroege zomer. 

Het is niet mogelijk om beschermde natuurgebieden via Tijdelijke Natuur aan de natuur te onttrekken. Beschermde natuurgebieden voldoen niet aan de eisen voor Tijdelijke Natuur.

Het is wel mogelijk om braakliggende gronden met natuur er op aan te melden als Tijdelijke Natuur en deze op termijn op te ruimen. Echter, als zich  op die braakliggende gronden al beschermde soorten hebben gevestigd vallen deze niet onder de vrijstelling Tijdelijke Natuur. Om deze te mogen verwijderen zal apart ontheffing moeten wporden aangevraagd. 

Overlast is moeilijk te voorkomen op terreinen die wat minder in het zicht liggen. Dit probleem geldt uiteraard niet specifiek voor Tijdelijke Natuur. Het is mogelijk dat de overlast iets vermindert als een terrein Tijdelijke Natuur wordt, omdat soms lokale natuurwerkgroepen of omwonenden zich verbinden aan het terrein en daarmee soms een bijdrage leveren aan alert zijn op misstanden.

Uiteindelijk zal overlast voorkomen moeten worden door handhaving vanuit bijvoorbeeld de politie of door particuliere bewakers zoals die op veel bedrijventerreinen worden ingeschakeld. 

In principe kan Tijdelijke Natuur op ieder terrein dat voldoet aan de voorwaarden. Een van de voorwaarden is dat natuur de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen. Dat betekent dat asfalt en gebouwen niet mogen worden onderhouden als ze deel uitmaken van Tijdelijke Natuur.

Overigens heeft het weinig zin om voor een geasfalteerd parkeerterrein een vrijstelling Tijdelijke Natuur aan te vragen. De kans dat zich beschermde soorten vestigen is immers verwaarloosbaar. 

Dit risico is klein, maar aanwezig. In de praktijk komt het vrijwel niet voor. Op alle ruim 50 terreinen is dat één keer gebeurd, waarbij er onderliggende fricties waren tussen de terreineigenaar en omwonenden.

Een goede manier om het (kleine) risico te minimaliseren is om vanaf het begin omwonenden te benaderen met de vraag (het aanbod) om een rol te spelen. Overweeg daarnaast borden bij de toegangsplaatsen te plaatsen die helder het tijdelijk karakter illustreren. Dit om de verwachtingen van een ieder goed te beheren.

Nee, de terreineigenaar krijgt een ontheffing van de provincie. Als gekozen wordt voor aanmelden onder de gedragscode wordt het terrein zichtbaar op deze pagina. 

In principe staan alle Tijdelijke Natuur-terreinen op deze pagina. Omdat niet alle provincies afgegeven ontheffingen Tijdelijke Natuur doorgeven aan stichting Tijdelijke Natuur kan u dit zelf doen, zodat uw terrein wordt opgenomen op dit overzicht. Dat kan u doen door een mail te sturen aan info@tijdelijkenatuur.nl.

Een ontheffing Tijdelijke Natuur heeft meestal een geldigheidsduur van 10 jaar. Als u het terrein langer dan 10 jaar als Tijdelijke Natuur wilt behouden dient u dit tijdig bij het bevoegd gezag te regelen. Verstandig is om dit minimaal een jaar van tevoren te doen. Als verlenging om wat voor reden niet mogelijk zou zijn heeft u voldoende tijd om de natuur netjes te verwijderen.

In veel gevallen zal u een Tijdelijke Natuur-terrein eerder willen opruimen. Plan dit tijdig. Opruimen op een terrein met veel natuur kan het beste worden gedaan in de winter. Zorg dat u in het jaar voordat u gaat opruimen onderzoekt welke soorten zich hebben gevestigd, zodat u weet waar u zich aan moet houden bij het opruimen. 

Of u uw terrein moet afmelden staat vermeld in de voorwaarden van de ontheffing.

Mocht u werken onder de gedragscode, dan kan u via de website uwt terrein afmelden. 

Nee. In principe is Tijdelijke Natuur vrij toegankelijk, behalve als dat vanwege de veiligheid of privacy niet mogelijk is. Toegankelijkheid is dus geen harde eis voor Tijdelijke Natuur. Mensen die het terrein bezoeken zijn zelf verplicht om beschermde natuurwaarden te respecteren. Dat hoeft u als terreineigenaar niet te bewaken. Afzethekken zijn dan ook niet nodig en in veel gevallen, vanwege het meestal open karakter, zelfs niet gewenst.

Tijdelijke Natuur is een risicomaatregel. Of Tijdelijke Natuur geld kost of bespaart is sterk afhankelijk van bijvoorbeeld de grootte van het gebied, de kosten die gemaakt worden om het gebied te vrijwaren van vestiging van beschermde soorten of als dat niet gebeurt de kosten van mitigatie en compensatie.

In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat gebieden waar al een aanvang is gemaakt met de inrichting (bijv. die opgespoten zijn of al uit agrarische productie zijn genomen) het meest in aanmerking komen voor Tijdelijke Natuur. Gebieden die nog tijdelijk verpacht worden aan agrariërs leveren vaak nog enig geld op waardoor Tijdelijke Natuur daar financiëel minder opportuun kan zijn.

Mogelijke kosten en opbrengsten zonder Tijdelijke Natuur
Kosten: Algemene beheerkosten, regelmatig terugkomende kosten om vestiging van beschermde natuur te voorkomen (intensief maaien, egaliseren, plasvrij houden, kappen, rooien), ecologisch onderzoek bij in gebruik name, eventueel kosten reguliere ontheffing als bij uiteindelijke richting er toch beschermde soorten zijn gevestigd (kosten compensatieverplichting, vertragingskosten).

Opbrengsten: Pacht hoogte afhankelijk van de bepalingen in de overeenkomst, vermeden kosten door pacht.

Mogelijke kosten en opbrengsten met tijdelijke natuur
Ecologisch onderzoek bij aanvang en bij opheffing van de Tijdelijke Natuur. Keuze ontheffing of gedragscode: Ontheffing Tijdelijke Natuur kost geld (enkele honderden euro’s). Als u gebruik maakt van de gedragscode Tijdelijke Natuur heeft u deze kosten niet. U kunt vrijwillig wat maatregelen treffen om natuur te bevorderen of recreanten te geleiden al dan niet in samenwerking met vrijwilligers. De belangrijkste opbrengst bestaat uit vermeden kosten (vertragingen, compensatie) door de risicobeheersing. Daarnaast is er sprake van maatschappelijk verantwoord ondernemen en kan Tijdelijke Natuur leiden tot een betere relatie met de omgeving zoals omwonenden en natuurorganisaties.

Tip: Bij Tijdelijke Natuur mag hoog opgroeiend hout gekapt worden. U kunt dit vermijden door gelijktijdig met de ontheffing Tijdelijke Natuur ook een vrijstelling Heraanplantplicht aan te vragen bij het bevoegd gezag. Daar is Tijdelijke Natuur het meest mee gediend.

Een grondeigenaar kan het verleende recht op aftrek BTW bij aankoop niet verliezen als het terrein onder Tijdelijke Natuur wordt gebracht. omdat de bestemming van het gebied niet wijzigt door de ontvangen ontheffing en er ook geen sprake is van een ‘eerste ingebruikneming’. Dit antwoord is gebaseerd op de visie van PwC die u hier kunt downloaden.

Tijdelijke Natuur is een formele vrijstelling van verbodsbepalingen van de Wet natuurbescherming, net als een gewone ontheffing en als werken volgens een goedgekeurde gedragscode Wet natuurbescherming.

Nee. Tijdelijke Natuur geldt alleen voor het soortbeschermingsdeel van de Wet natuurbescherming en niet voor de gebiedsbescherming (zoals Natura 2000). In de praktijk geeft dit overigens geen problemen.

In de Green Deal Tijdelijke Natuur is vastgesteld dat het verwijderen van tijdelijke natuur niet vergunning plichtig is in het kader van de Natuurbeschermingswet (deze is vervangen door de Wet natuurbescherming). De argumentatie voor deze stelling is de volgende. Als op de ecologisch inhoudelijke vraag of Tijdelijke Natuur een permanent gunstig effect heeft onder de Flora- en faunawet (nu het soortbeschermingsdeel van de Wet natuurbescherming) met ‘ja’ is geantwoord, zal het antwoord op een weliswaar anders verwoorde, maar van dezelfde strekking zijnde vraag onder de Wet natuurbescherming logischerwijze eveneens ‘ja’ moet luiden. Tijdelijke Natuur en het op termijn weer verwijderen daarvan heeft geen ongunstig effect op de doelen van Natura 2000 en is daarom niet vergunningplichtig op grond van de Wet natuurbescherming. Compensatie voor te ruimen of reeds geruimde Tijdelijke Natuur is dus ook niet aan de orde.

Ja, de vrijstelling Tijdelijke Natuur geldt voor alle beschermde soorten. De vrijstelling is echter geen vrijbrief. Zo blijven bijvoorbeeld vogels op een nest beschermd. Beschermde soorten mogen van het terrein worden verwijderd, maar dat mag alleen onder de voorwaarden zoals die staan in de ontheffing of in de gedragscode. Dit zijn vergelijkbare voorwaarden die ook gelden bij een gewone ontheffing.

Ja. Tegen een ontheffing Tijdelijke Natuur kan bezwaar worden aangetekend. Dit is de reguliere procedure bij ontheffingen. Dit moet binnen 6 weken na het verlenen van de ontheffing door het bevoegd gezag. Het is echter tot heden slechts éénmaal gebeurd, waarbij het bezwaar ongegrond is verklaard.

In de Wet natuurbescherming is de zorgplicht opgenomen, net zoals dat het geval was in de Flora- en faunawet. De zorgplicht is een algemene fatsoensnorm die voor elke plek in Nederland geldt en voor elke soort. Vanwege de zorgplicht wordt van u verwacht dat u redelijkerwijs al het mogelijke doet om te voorkomen dat u dieren doodt of verwondt, planten beschadigt of verwijdert of dat voortplantingsplekken en andere rust- en verblijfplaatsen hun functie niet succesvol kunnen vervullen.

De zorgplicht  geldt voor elk gebied in Nederland en dus ook voor Tijdelijke Natuurgebieden. De zorgplicht is vooral relevant op het moment dat u de uiteindelijke inrichting van het Tijdelijke Natuurgebied ter hand neemt. U moet dan bijvoorbeeld maatregelen nemen die er voor zorgen dat er geen dieren gedood worden. Als u bijvoorbeeld een sloot gaat dempen, dan doet u dat richting open water. Zo hebben alle vrij zwemmende dieren de kans om te ontsnappen. Daarnaast mag u geen plekken verstoren of vernielen die gebruikt worden als plek om bijvoorbeeld voort te planten of te overwinteren. U moet dan buiten de kwetsbare periode van soorten werken.

De kwetsbare perioden en de te nemen maatregelen verschillen per soort. Start dus tijdig met nadenken over eventueel te nemen zorgplichtverplichtingen. Schakel daarbij een ecologisch deskundige in voor advies. Hulpmiddelen zijn de opgestelde kennisdocumenten soorten en Natuurkalenders.

De Boswet is per 1 januari 2017 opgegaan in de Wet natuurbescherming. Het verwijderen van opslag van bomen kan onder de Herplantplicht vallen. Aanbevolen wordt dan ook om een minimaal beheer op gebieden met Tijdelijke Natuur te verrichten, zodat houtopstanden geen kans krijgen. Immers, opschietende bomen mogen wel altijd gewoon gerooid worden.

Ter toelichting: als houtopstanden zijn ontstaan in Tijdelijke Natuurgebieden, die een zelfstandige eenheid vormen van groter dan 10 are, en die buiten de door de gemeente vastgestelde ‘bebouwde kom Houtopstanden’ liggen, dan vallen die ook binnen de definitie van houtopstanden die nu door de Wet natuurbescherming wordt gehanteerd. In dat geval zal voor de kap van houtopstanden bij de provincie een vergunning moeten worden aangevraagd en in de regel zal er dan sprake zijn van een herplantplicht. Het is verstandig dit te voorkomen door opschietende bomen tijdig te rooien.

Tijdelijke Natuur is een vrijstelling voor de beschermde soorten onder de Wet natuurbescherming. Het betreft o.a. alle vogels en veel zoogdieren, reptielen en amfibieën. Ook een aantal vissen, ongewervelden en planten geniet bescherming onder deze wet.